Cũng trong khâu thiết kế, việc chọn kiểu dáng, hình khối công trình nhà cao tầng không chỉ thuần túy về phương diện thẩm mỹ kiến trúc mà còn giúp tiết kiệm năng lượng trong quá trình xây dựng cũng như vận hành, sử dụng. Trong đó, việc lựa chọn hình khối nhà cao tầng ưu tiên chọn khối trụ tròn để tiết kiệm năng lượng, tiếp theo là khối đa diện đều, khối trụ vuông, khối trụ chữ nhật rồi cuối cùng mới đến các khối có hình dáng lồi lõm, phức tạp khác.

Tiết kiệm năng lượng trong các công trình ngày càng được các chủ đầu tư quan tâm

Bên cạnh đó, lựa chọn hệ thống cửa sổ để có thể tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên chiếu sáng cho các căn phòng cũng là một giải pháp hữu hiệu trong việc tiết kiệm năng lượng. Theo đó, các loại cửa sổ cao và hẹp sẽ tốt hơn so với loại cửa thấp mà rộng (trong cùng một diện tích của cửa). Thiết kế cửa phải dễ dàng đóng mở nhưng cũng cần đảm bảo yêu cầu che nắng. Đáng chú ý, kinh nghiệm sử dụng cửa truyền thống (trong là cửa kính, ngoài là cửa chớp) hiện vẫn là một gợi ý tốt nhất trong xây dựng các công trình nhà ở.

Một giải pháp hữu hiệu khác là sử dụng gạch không nung cho các công trình trong quá trình xây dựng. Loại gạch này giúp giảm chi phí nhiên liệu nung lại giảm khí thải và ô nhiễm nhiệt, là loại vật liệu thân thiện với môi trường.

Trong điều kiện khí hậu nhiệt đới nóng ẩm như Việt Nam, nếu loại vật liệu xây dựng không đáp ứng tốt yêu cầu cách nhiệt, chống thấm dột, ẩm mốc, khó bị hư hoại khi bị tác động thời tiết khắc nghiệt… thì khi vận hành, các công trình xây dựng buộc phải sử dụng các thiết bị như điều hòa, thông gió nhân tạo, tuy có thể hiệu quả nhưng lại tốn nhiều năng lượng.

Do đó, sử dụng các loại sản phẩm cách nhiệt, có khả năng ngăn cản bức xạ mặt trời hoặc được thiết kế với hệ thống thông gió tự nhiên tốt sẽ tạo điều kiện để các công trình xây dựng có thể không phải dùng nhiều điện năng làm mát mà vẫn có nhiệt độ phù hợp, không bị nóng.

Ngoài ra, cũng phải kể đến các loại cấu kiện tiền chế như tấm tường, tấm sàn có khá mỏng, nhẹ, vận chuyển dễ dàng khi thi công giúp kiệm tiết kiệm năng lượng, chất đốt cho xe cộ…

KTS Lại Văn Sơn – Cty CP Tư vấn thiết kế Xây dựng Hải Phòng cho rằng, một giải pháp tiết kiệm năng lượng khác cần được nhắc đến đó là sử dụng cây xanh làm giảm nhiệt độ mặt đệm và làm sạch không khí.

Nếu các không gian xung quanh khu nhà ở được “xanh hóa” thì môi trường không khí trong khu nhà ở sẽ có nhiệt độ thấp hơn, sạch hơn, do đó ít phải sử dụng máy điều hòa không khí, giúp tiết kiệm điện năng một cách rõ rệt.

Mặc dù hạn chế của các chủ đầu tư hiện nay nằm ở vốn đầu tư dành cho các giải pháp kỹ thuật giúp tiết kiệm năng lượng cho công trình rất hạn chế, ngay từ khâu thiết kế, nhưng trước xu thế phát triển tất yếu của các công trình nhà thông minh, tiết kiệm năng lượng và thân thiện với môi trường, không ít doanh nghiệp đã hướng đến việc sử dụng năng lượng tiết kiệm nhằm giảm thiểu chi phí bảo trì, điện năng trong cả quá trình vận hành khi các công trình đưa vào sử dụng.

Những tòa nhà xanh xuất hiện ngày càng nhiều trên thế giới và tại Việt Nam

Ví dụ, Công ty Lạc Việt đã đầu tư và xây dựng hệ thống điều khiển thông minh trong tòa nhà Lạc Việt bao gồm toàn bộ hệ thống điện, nước, điều hòa nhiệt độ, kiểm soát an ninh, mạng… trong cả tòa nhà được lập trình theo một hệ thống điều khiển tập trung có thể tự vận hành. Đáng chú ý là hệ thống cảm ứng tự điều chỉnh nhiệt độ của điều hòa trong các phòng phù hợp với nhiệt độ ngoài trời hoặc chế độ tự động ngắt điện khi không có người trong phòng…

Với giải pháp trên, tòa nhà đã giảm được điện năng tiêu thụ từ 15% – 30%, từ đó tăng hiệu suất làm việc của nhân viên lên từ 2% – 5%, vì tất cả các hoạt động đều được điều khiển và kiểm soát từ xa. Ngoài ra, hệ thống này còn giúp tăng các giá trị khác của tòa nhà lên khoảng 4% và giảm thiểu ô nhiễm môi trường cũng như đảm bảo sức khỏe cho các nhân viên trong tòa nhà.

Các tòa nhà khác trong TP như khách sạn Majestic, khách sạn Continental, tòa nhà Grand, Palace, tòa nhà Kim Đô hay Oscar, Metropole, siêu thị Big C… cũng đều lần lượt áp dụng biện pháp tiết kiệm năng lượng như dùng bình nước nóng năng lượng mặt trời, lắp đặt biến tần cho các động cơ bơm hay tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên… Kết quả là các tòa nhà đã tiết kiệm khoảng 15% – 40% điện năng tiêu thụ mỗi năm.

Thực tế, hiện nay khi xây dựng các tòa cao ốc, chung cư, các chủ đầu tư cũng có ý thức hơn trong việc chấp hành quy chuẩn xây dựng, kết hợp thiết kế xen lồng các kiểu kiến trúc sinh thái giúp tiết kiệm năng lượng. Ví dụ như thiết kế kết hợp sử dụng tối đa ánh sáng mặt trời với thông gió tự nhiên. Việc này không chỉ đem lại nhiều lợi ích cho người sử dụng mà còn tiết kiệm tối đa điện năng cũng như năng lượng của cả toà nhà mà lại thân thiện với môi trường.